Maciej Aksler

Maciej Lech Aksler – konstruktor-pilot doświadczalny, urodził się 17 maja 1947 roku w Kwidzynie. Urodził się w kamienicy, przy ul. Braterstwa Narodów 52, na pierwszym piętrze. Rodzice Macieja przybyli do Kwidzyna jako jedni z pierwszych osadników, pod koniec marca 1945 roku. Dr Anna Aksler była wówczas organizatorką polskiej służby zdrowia w mieście. Za jej sprawą, od 12 kwietnia 1945 roku w Kwidzynie otwarto placówkę sanitarną PCK, na rogu ówczesnej ul. Dworcowej i ul Kościuszki, przekształconą następnie w ośrodek zdrowia. Ojciec – Zbigniew – kierował związkiem „Samopomoc Chłopska”.

Rodzina Akslerów opuściła Kwidzyn w 1950 roku, przenosząc się do Warszawy. Maciej swoją edukację rozpoczynał więc już w stolicy. W 1966 roku rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej. Przygodę lotniczą rozpoczął w 5 klasie szkoły podstawowej, gdy zapisał się do pracowni modelarstwa lotniczego w Pałacu Młodzieży, gdzie przebył drogę od uczestnika, poprzez asystenta, do instruktora społecznego.

Szkolenie szybowcowe rozpoczął w 1971 roku w Aeroklubie Warszawskim u instr. Róży Sokołowskiej. W sierpniu tego roku wykonał też pierwszy samodzielny lot szybowcem Czapla. W 1972 uzyskał licencję pilota szybowcowego nr S-4877, a rok później Srebrną Odznakę Szybowcową.

W marcu 1973 ukończył studia na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej jako mgr inż. mechanik, ze specjalnością osprzęt i automatyka lotnicza. W kwietniu tego roku podjął pracę w ówczesnym WSK Okęcie, w Oddziale Prób w Locie. Rok później rozpoczął w Świdniku szkolenie samolotowe pod okiem instr. Stanisława Kacperka.

Pierwsze uprawnienia
Od kwietnia 1974 pracował na stanowisku konstruktor-obserwator prób w Locie i był inżynierem opracowującym programy prób, nadzorującym ich szczegółową realizację i opracowującym wyniki prób do sprawozdań fabrycznych i państwowych (certyfikacyjnych). Uczestniczył także w lotach doświadczalnych jako obserwator. Były to próby fabryczne i państwowe różnych wersji samolotów: PZL-104 Wilga, PZL-106 Kruk, PZL-110 Koliber i PZL-130 Orlik.

Pracując w PZL-Warszawa-Okęcie są (zmieniono nazwę z WSK-Okęcie) podnosił swoje kwalifikacje lotnicze. 30 maja 1978 uzyskał licencję pilota samolotowego zawodowego, następnie angaż pilota fabrycznego (konstruktor-pilot od 15 lipca 1978), a cztery lata później – uprawnienia pilota samolotowego doświadczalnego II kl. Uprawnienia pilota samolotowego doświadczalnego I klasy uzyskał w grudniu 1987.

W międzyczasie wykonywał loty akwizycyjne i ciekawe przebazowania samolotów do odbiorców w takich krajach jak: Węgry (PZL-104), Turcja (PZL-104), Egipt (PZL-106AS), ZSRR (PZL-104), czy Hiszpania (PZL-106BT). Realizował także próby urządzeń agrolotniczych PZL-106BR w NRD, próby samolotu w klimacie tropikalnym  PZL-106BR i PZL-106BT w Sudanie, pracował również przy wdrażaniu samolotu PZL-106BT w NRD.

Głównym zajęciem były jednak próby realizowane na terenie macierzystego zakładu pracy, tzn. PZL Warszawa-Okęcie są, gdzie od kwietnia 1991 powierzono mu funkcję kierownika Oddziału Prób w Locie. Pracy w owym czasie było bardzo dużo, gdyż modyfikowano i rozwijano istniejące już konstrukcje oraz budowano nowe typy samolotów. Warto tu wspomnieć choćby o wersjach rozwojowych samolotu PZL-110 Koliber – 150, 150A, 160A i PZL-III Koliber 235A, rolniczego PZL-106 BT-60 I Turbo-Kruka, wersje PZL-130TC-I i PZL130TC-II popularnego Orlika, czy nowe wersje PZL-104 Wilga-PZL-104MWilga 2000, PZL-104 MN, MF i PZL-104 MA. Brał również udział w próbach nowych konstrukcji jak PZL-105M i PZL -105L Flaming oraz PZL-112 Junior.

Połączenie teorii z praktyką
Praca na stanowisku konstruktor-pilot doświadczalny umożliwiła mu w pełni łączyć zainteresowania z wykorzystaniem wiedzy teoretycznej uzyskanej na studiach i z umiejętnościami lotniczymi. Poprzez ścisłą współpracę z biurem konstrukcyjnym miał możliwość wpływania na rozwój konstrukcji lotniczych.

Gdy od 1995, w ramach restrukturyzacji przedsiębiorstwa, zaczęto zmniejszać zatrudnienie, to i liczba pracowników w Oddziale Prób w Locie zaczęła maleć. W efekcie tego prawie jednoosobowo realizował próby certyfikacyjne w locie takich samolotów jak: PZL III Koliber 235A (1995), PZL-104M (1996), PZL-106BTU-34 (1998), PZL-104MA (2005).

Rozszerzający się rynek samolotów prywatnych i nowopowstających konstrukcji amatorskich spowodował zaangażowanie się także w tym zakresie działalności lotniczej. Ta dziedzina lotnictwa wymaga, by pilot doświadczalny był również inżynierem prowadzącym próby, doradcą konstruktora i autorem Instrukcji użytkowania w locie.

Przy tych założeniach dokonywane były obloty i próby samolotów: PZL-126 Mrówka, Avid Speedwing, EOL-VLA, Airtech 01, SBM-01 i 0-3, Deko-9, Super Pulsar 100, GM-1 Gniady, Trophy TT2000, CH-70 I Stol, J-3 Kitten, Sky Cruiser i FK-12 na pływakach.

Wiele z tych samolotów uzyskało Pozwolenie na wykonywanie lotów w kategorii – specjalny.

Ciekawą okazała się wieloletnia współpraca z firmą lotniczą AERO. Rozpoczęła się ona oblotem samolotu AT-I (1990), który był konstrukcją amatorską ówczesnego studenta Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa PW – Tomasza Antoniewskiego. Następnie oblatywał i wykonywał próby na wszystkich budowanych w tej wytwórni samolotach tzn. AT-2, AT-3, AT-3L100 i AT-3R100. Przy czym samolot AT-3R100 jako pierwszy w Polsce uzyskał, 21 stycznia 2005, certyfikat Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego nr EASA.A.021.
Bardzo dobrze wspominał także Maciej Aksler współpracę z Instytutem Lotnictwa, dla którego wykonał oblot i większość prób certyfikacyjnych samolotu I-23.

3500 godzin w próbach
W swoim dorobku lotniczym miał wylatane na 56 typach i odmianach samolotów ponad 5400 godzin, w tym 3500 godzin w próbach. Tak duża liczba wylatanych godzin nie mogła obejść się bez wypadków i wydarzeń lotniczych. Do najmniej chętnie wspominanych zaliczał katastrofę w czasie wykonywania w bardzo trudnych warunkach pokazu samolotu PZL-106BS Kruk oraz lądowanie PZL-130TB Orlik ze schowanym podwoziem przednim. Za najważniejszy uważał fakt, że wyszedł z tych wypadków bez utraty zdrowia. Za najciekawsze uważał próby PZL-104M Wilga 2000 na pływakach i próby PZL-130TC-II Orlik z silnikiem Pratt&Whitney, które były bardzo stresujące, ale i ciekawe (korkociągi sześciozwitkowe i loty na pułap 9000 m).

Za całokształt działalności lotniczej Krajowa Rada Lotnictwa i Skrzydlata Polska w 2000 przyznała mu Honorowe Wyróżnienie Błękitne Skrzydła.

Ostatnio był pracownikiem EADS-PZL Warszawa-Okęcie są (ponowna zmiana nazwy spółki w 2002), zatrudniony na stanowisku konstruktor prowadzący próby – pilot doświadczalny.

Jako dorosły już człowiek był także w Kwidzynie, ze swoim ojcem i żoną: w tzw. podróży sentymentalnej, odwiedzić swoje miejsce urodzenia.

29 lipca 2006 roku zginął podczas wykonywania lotu próbnego samolotem ultralekkim Sky Cruiser B. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Środowisko pilotów doświadczalnych utraciło jednego ze swoich najbardziej zasłużonych przedstawicieli.

Oprócz samolotów seryjnych i remontowanych Maciej Aksler oblatywał prototypy, modyfikacje oraz konstrukcje amatorskie.

PROTOTYPY

  MODYFIKACJE I KONSTRUKCJE AMATORSKIE

*drugi pilot - Krzysztof Galus

Opracowano na podstawie: Jerzy Jędrzejewski, Sylwetki lotników, „Skrzydlata Polska” nr 10/2006; „Kwidzyn. Dzieje miasta”, pod red. J. Liguz, tom 2, Kwidzyn 2004; materiały własne Pracowni regionalnej, uzupełnione przez Magdalenę Sadkowską.